پرش به محتوا

اوسانه سیسانه

    اوسانه سیسانه میان مردم دری زبان یک اصطلاح عامیانه و فولکلوریک است. با این جمله معمولاٌ یک داستان عامیانه وفولکلوریک را آغاز میکنیم. هرچند تاریخچه و پس منظر آن دقیقاٌ معلوم نیست اما مشخصاْ در شب های سرد و طویل زمستان اطفال منتظر شنیدن افسانه یا داستان دیگر پری میبودند. بزرگان بخصوص مادر کلان ها بخاطر جلب توجه حاضرین افسانه یا داستان خود را با اصطلاح اوسانه سیسانه آغاز میکردند. مگر با گذشت زمان این اصطلاحات طولانی شدند حتی به نظم ها مبدل گردیدند کدام های را که اطفال به گونه آهنگ ها می سرایند.

    به سبب کاهش افسانه سرائي‌این اصطلاحات تا یک مدت طولانی از توجه مردم افتاده بودند. درین آواخر در بلخ جنبش جدید که از سوی )خانه داستان( حمایت میشود در سدد آن است تا این عنعنه و فرهنگ را دوباره احیاء نموده و این داستان های فولکلوریک را جمع آوری نمایند. هر چند این اولین بار نیست که ادبا و زبان شناسان می کوشند تا جلو کاهش این فرهنگ فولکلوریک را که از جنگ٬ مهاجرت٬ بی جای شدن مردم و تحولات اجتماعی متاثر شده اند بگیرند بلکه بر اولین بار یک گروپ از ادبای پیشقدم گردهم آمدند تا نسل جوان را بخاطر ثبت و جمع آوری این داستان های فولکلوریک تشویق و ترغیب نمایند.

    آنها جشنواره سالانه را به نام اوسانه سیسانه تاسیس نمودند. این جشنواره سالانه در هفته آخر سال بمنظور خیرمقدم گفتن به نوروز (آغاز سال خورشیدی) دایر میگردد. درین جشنواره سه کار برجسته انتخاب شده و به نویسنده گان آنها تحایف اهداء میگردد.

    تقی وحیدی یک تن از نویسنده گان٬ یک عضوء منصف و موسس این جشنواره بدین باور است که تشویق به نگهداری ومطالعه ادب فولکلوریک مسئولیت ما میباشد:” هیچ درختی در زمین بی حاصل رشد و نمو نمیکند. هیچ قوم و ملت بدون کلتور و ارزشهای خود دوام نمیکند. و هیچ تغیر در ماضی و مستقبل بدون فکر و مصالحه بوجود نمی آید. با فراموش کردن فرهنگ خود و با ازبین بردن اجزاء اصلی و اساسی آن نمیتوان به آینده خویش نایل گردید٬ اما با جمع آوری آنها میتوان یک اساس و بناد محکم آنرا ایجاد نموده کدام که ما را  بسوی جلو تر سوق مینماید. فرهنگ مستغنی ما را به سوی آینده هدایت میکند. این چیزیست که ما در (خانه داستان) در جستجوی آن هستیم. “

     

     

     

    اوسانه سیسانه

      اوسانه سیسانه د دري ژبو خلکو تر مینځ یوه عامیانه او فولکلوریکه اصطلاح ده. دې جملې سره مونږ معمولاْ یوه فولکلوریکې او عامیانه کیسې پیل کوو. د دې ژبنی شالید او تاریخ که څه هم معلوم ندی خو په ځانګړي ډول د ژمي سړو او اوږدو شپو کښې به ماشومان انتظار وو چې یوه بله افسانه یا د ښاپیریو کیسه واوري. مشرانو ،په ځانګړي توګه انا یا نیاګانو، د دې لپاره چې د اوریدونکو پام ځان ته راواړوي خپله افسانه به یې د اوسانه سیسانه اصطلاح سره پیل کوله. خو د وخت په تیریدو سره دغه اصطلاحات اوږده شول حتی په نظمونو بدل شول کوم چې ماشومان یې سره یو ځای د سندرو په څېر وایي.

      د افسانو ویلو د کمښت له کبله دغه اصطلاحات تر ډیرې مودې د خلکو د پامه وغورځیدې. په بلخ کښې په دې وروستیو کلنو کښې یو نوی غورځنګ چې د کیسو کور (خانه داستان) لخوا يې ملاتړ کیږي په دې لټه کښې دی تر څو دغه دود بیا راژوندی او دغه فولکلوریکې کیسې را غونډې کړي. که څه هم دا لومړی ځل ندی چې د ادب خاوندان او ژبپوهان هڅه کوي تر څو د دغه فولکلوریک کلتور کوم چې د جګرې، مهاجرت، د وګړو بې ځایه کیدو او ټولنیز بدلونونو څخه متاثره شوی، د کمیدو مخه ونیسي بلکې د لومړي ځل لپاره د مخکښو ادبي څیرو یوه ډله سره یو ځای شوې تر څو ځوانان د دغو فولکلوریکو کیسو ثبتولو او راټولولو ته و هڅوي.
      هغوی کلنۍ ننداره د اوسانه سیسانه په نامه تأسیس کړه. دغه کلنۍ ننداره د کال په وروستۍ اونۍ کښې نوروز (د لمریز کال پیل) ته د هرکلي په موخه ترسره کیږي. په دغې نندارې درې غوره کارونه ټاکل کیږي او د هغو لیکوالانو ته ډالۍ ورکول کیږي.

      تقي وحیدي یو تن لیکوال، د دې نندارې بنسټ ایښودونکی او منصف غړی په دې باور دی چې د فولکلوریک ادب مطالعې او ساتنې ته هڅول زمونږه دنده دی: ”هیڅ ونه په شاړه او بې حاصله ځمکه کښې نه شنه کیږي، هیڅ قوم او ملت د خپل کلتور او ارزښتونونه پرته دوام کولی نشي، او هیڅ بدلون د تیر او راتلونکي د مصالحې اول فکر څخه پرته نشي راتللی. د خپل کلتور په هیرولو او دهغه د اصلي او اساسي اجزاو په له منځه وړلو سره نشو کولای خپل راتلونکي ته ورسیږو، لیکن د هغوی په یو ځای کولو سره کولای شو یو کلک اساس او بنسټ يې رامنځته کړو کوم چې مونږ مخ په وړاندې بیایي. زمونږ بډایه کلتور مونږ ته د راتلونکي په لور لارښوونه کوي. دا هغه څه دي چې مونږ يې د (بلخ کیسو په کور) کښې په لټه کښې یو. “